Navigation – Plan du site

AccueilDocumentsCommuniqués de presse2017De relatie tussen Brussel en de h...

2017
110

De relatie tussen Brussel en de haven herzien: een uitdaging in de inrichting van de Kanaalzone

Notes de la rédaction

Dit is het persbericht over het artikel van Kristel Mazy, gepubliceerd op 24 april 2017. Lees het artikle.

De relatie tussen steden en hun havens is ingewikkeld. En Brussel is daar geen uitzondering in. Zo kan het rivierlandschap plaatselijk sterk verschillen: industrieel en zelfs postindustrieel, stedelijk en heel dichtbevolkt, seminatuurlijk, in verval of in volle verandering wegens herbestemming. De Kanaalzone kenmerkt zich door een grote functionele en morfologische versnippering.

Dit Brusselse waterfront is gegeerd bij tal van actoren, die het volop aan het veranderen zijn, vooral om een terugkeer naar de stad te bevorderen. Al die acties nemen verschillende vormen aan: stadsvernieuwingsprojecten, private vastgoedprojecten, (multifunctionele) publiek-private samenwerkingsprojecten,... Verlaten industrieterreinen bieden in dat kader een kans om nieuwe stadsdelen aan te leggen. In een stedelijke omgeving worden havens en hun omgeving echter niet alleen geconfronteerd met een sterke grondschaarste als gevolg van de andere stedelijke activiteiten, ze wekken ook een hernieuwde interesse bij logistieke en transportbedrijven om het riviertransport weer te ontplooien. De Brusselse waterkant, die sterk versnipperd is qua functies en ontwikkeling, staat dus van verschillende kanten onder druk.

Die versnippering en verschillen in ontwikkeling worden nog versterkt door een laattijdige en aarzelende opname van het havengebied als integraal onderdeel van de stad. Het gebrek aan, of althans de zeer trage aanloop tot, een algemeen plan voor deze specifieke ruimte uit zich concreet in een relatieve afwezigheid van regulering en arbitrages op de schaal van het havengebied. Het grootste deel van de mutaties gebeurt eigenlijk perceelsgewijs, per project.

Die projectlogica is gebaseerd op een benadering van de stedelijke actie, die de stedenbouw sinds een aantal decennia economische en managementinstrumenten gericht op flexibiliteit en veelzijdigheid aanreikt. In een context van toenemende onzekerheid leidt de projectlogica tot alsmaar meer horizontale relaties tussen groepen van actoren en instellingen. In dat kader biedt het project een transversale totaalaanpak, die de sectorale logica's, in de zin van een opdeling van de stedelijke functies en taken, en de soms geïnstitutionaliseerde of zelfs gehiërarchiseerde verhoudingen tussen actoren opnieuw ter discussie stelt. Tegelijkertijd verzwakken de regulerings- en arbitragelogica's die kenmerkend zijn voor de plannen op basis van technische en sectorale expertise en de koppeling van de schalen (gewest, gemeente en wijk).

De impact van de stedenbouwkundige projectaanpak in de Kanaalzone wordt bestudeerd in nummer 110 van Brussels Studies van de hand van Kristel Mazy, doctor in de bouwkunst en stedenbouw en docent aan de faculteit architectuur en stedenbouw van de Université de Mons. Ze verduidelijkt haar analyse aan de hand van twee sites die representatief zijn voor de moderne stedenbouwkundige ontwikkelingen: Thurn & Taxis en Biestebroek.

De resultaten tonen aan dat de projectlogica, door de concretisering van de projecten, bijdraagt tot het overnemen van de functionalistische breuklijnen uit het industriële tijdperk. Door dit type projectproces ontstaan echter nieuwe kaders voor dialoog tussen stad en haven. Maar uit de ruimtelijke en temporele analyse van de mutaties van de schakels tussen stad en haven op basis van concrete Brusselse cases blijkt dat de invoering van de projectmatige aanpak in de praktijk een beperkte positieve invloed heeft op een daadwerkelijke herkoppeling van de stad en haar haven. De projectlogica, die te versnipperd toegepast wordt, zou het ontkoppelingsproces zelfs dreigen te versnellen. In de casestudy's lijken de functionele breuklijnen overgenomen te worden. De concretisering van de projecten heeft slechts zelden een echte ruimtelijke veelzijdigheid als resultaat, die de relatie stad-haven zou kunnen verbeteren.

Er kan dus een beduidend verschil zijn tussen de uitgesproken intenties, de dynamieken en de concrete resultaten. In een context van grondschaarste ontwikkelt de Kanaalzone zich door het contact met twee vormen van economie, namelijk de wooneconomie en de productieve economie. De breuk tussen deze twee vormen gaat gepaard met uiteenlopende vertegenwoordigingen en rivaliteiten over de toekomst van deze zone. En dit draagt bij tot de instandhouding van de tweedeling tussen stad en haven, die het project als actiemiddel, duidelijk met grote moeite, tracht te overstijgen.

Om dit artikel te citeren
Kristel Mazy, “De relatie tussen Brussel en de haven herzien: een uitdaging in de inrichting van de Kanaalzone”, In: Brussels Studies [Online], Algemene collectie, nr. 110, 24 april 2017. URL: http://brussels.revues.org/1510
Contact
Benjamin Wayens, redactiesecretaris: bwayens[at]brusselsstudies.be

Rechercher dans OpenEdition Search

Vous allez être redirigé vers OpenEdition Search